Chuyện là dạo thời gian trước mình có gặp một bệnh nhân khá đặc biệt. Bệnh nhân này là đứa em của một người bạn mình, đang là sinh viên đại học, còn rất trẻ. Bệnh nhân này có một vài triệu chứng: da bị mẩn ngứa, đi khám không tìm được nguyên nhân; tay chân nặng nề đau nhức; thường xuyên có cảm giác hoảng hốt, đánh trống ngực, nhói nhói khó chịu ở tim; ăn đồ lạ là đau bụng đi tả, ăn no dễ trướng bụng; rất dễ bị cảm lạnh… Nhưng điều đặc biệt là bệnh nhân này là dân thể thao, từ trước tới nay rất hay tập luyện, như đá bóng, gym,…Nhưng lại không hiểu tại sao từ ngày lên Đại học lại xuất hiện những triệu chứng này, cảm giác người rất u uất thiếu năng lượng, cảm giác còn yếu hơn các bạn không tập luyện nữa.
Bệnh nhân tình cờ gặp mình khi đi cùng với anh trai, nên có nhờ mình tư vấn. Sau quá trình xem mạch cũng như khai thác bệnh sử, mình mới kết luận rằng:
“Thật ra bệnh của em nhiều triệu chứng, nhìn như phức tạp, nhưng tổng kết lại nguyên nhân sâu xa chỉ đơn giản là do thói quen sinh hoạt của em hằng ngày không đúng mà sinh ra, chứ cũng chả phải do ai cả, nên cũng không cần suốt ngày u uất than vãn”.
Lúc này bệnh nhân khá ngạc nhiên, vì xét thấy mình sinh hoạt khá khoa học và điều độ, không hiểu sai ở đâu. Thực ra nếu nói khoa học thì cũng khá đúng, vì bệnh nhân này rất hay thể dục thể thao, khá là đều đặn. Nhưng có một cái sai cực kì tai hại, mà nó chính là nguyên nhân chính dẫn đến bệnh tật sau này, đó chính là mỗi lần đi đá bóng hay tập gym về nhà, người đang nóng, bạn ấy lại chui ngay vào phòng mình, bật điều hòa cùng với quạt cho mát, lại còn kèm theo uống đồ uống lạnh để giải khát nữa, chưa kể thỉnh thoảng còn tắm luôn cho…mát. Thật sự đứng trên góc độ dưỡng sinh thì hành động này nó chính là đại kỵ, không khác tự sát là bao, vì làm vậy chẳng khác nào dẫn giặc vào nhà, mở một cánh cửa cho bệnh tật đi vào.
Đọc đến đây chắc có lẽ sẽ có nhiều người sẽ hơi ngạc nhiên, không hiểu sao lại vậy. Vì hình ảnh này thực sự quá quen thuộc, quảng cáo nước giải khát trên ti vi không phải giống thế sao: vận động viên sau khi vận động xong, mồ hôi nhễ nhãi, chạy lại cầm lon nước giải khát, uống vào rồi khà một tiếng và thốt lên: “sảng khoái”. Đấy là thứ chúng ta suốt ngày được xem. Vậy hành động này sai ở chỗ nào, chúng ta hãy cùng đi phân tích một chút. Và chúng ta sẽ cùng phân tích ở trên bệnh nhân này luôn.
Xét về bệnh cơ, bệnh nhân này nguyên nhân nằm ở dương khí hư kèm hàn thấp gây nên. Còn dương khí hay hàn thấp là gì thì mình sẽ không nhắc lại, những ai chưa biết có thể vào facebook mình đọc lại những bài viết cũ, mình phân tích khá chi tiết, link các bài viết mình để ở phần bình luận. Cùng quay trở lại với chủ đề chính nào.
Tại sao khi vận động mạnh cơ thể ra nhiều mồ hôi lại không nên vào phòng điều hòa mát lạnh kèm theo việc uống nước lạnh (đá lạnh) để giải khát. Bởi vì lúc này cả người chúng ta đang nóng hừng hừng, nếu lúc này liền vào ngay phòng có điều hòa bật quạt gió thổi mát lạnh, lại ăn uống đồ uống lạnh để giải khát, thì lúc này sẽ có hai quá trình xảy ra.
Quá trình đầu tiên, đó chính là cảm nhiễm phải tà khí, tà khí ở đây chính là hàn khí và phong khí. Chúng ta cần phải biết rằng, khi chúng ta vận động, người nóng lên và mồ hôi xuất ra, lúc này kinh lạc và tạng phủ tuyên thông, con đường (kinh lạc) nối trong và ngoài cơ thể sẽ thông suốt và mở rộng ra. Nhưng cũng cần biết một điều rằng, lúc này con đường hướng vào trong thân thể cũng mở rộng như thế, nếu lúc này chúng ta vào phòng điều hòa có gió lạnh, lại còn uống đồ uống lạnh, tắm nước lạnh thì phong khí và hàn khí sẽ từ bên ngoài mà xâm nhập vào sâu bên trong cơ thể, thấm thẳng vào cốt tủy, đình lưu ở cốt tủy, chờ thời điểm hội tủ đủ nhân duyên (dương hư) mà phát sinh đủ loại nan y tạp chứng: phong thấp, đau nhức xương khớp, viêm da mãn tính,…
Kim Quỹ Yếu Lược viết: “thốn khẩu mạch trầm nhi nhược, trầm tắc chủ cốt, nhược tắc chủ cân, trầm tắc thương thận, nhược tắc thương can, hãn xuất ra từ trong thủy, như thủy thương tâm, lịch tiết hoàng hãn xuất, cố viết lịch tiết”, chỉ ra nếu can thận bất túc, sau khi mồ hôi xuất ra mà lập tức tiếp xúc với nước lạnh, sẽ dẫn đến khớp xương sưng đau. Do đó, chúng ta trong sinh hoạt hàng ngày, sau khi vận động thân thể nóng lên và ra mồ hôi, không thể lập tức tắm rửa nước lạnh, uống nước lạnh, bằng không cái họa phía sau sẽ vô cùng vô tận. Một ví dụ rất điển hình và tương tự với trường hợp này chính là ở phụ nữ sau sinh, sau sinh phụ nữ khí huyết suy nhược, can thận bất túc, nếu không kiêng cữ mà cảm nhiễm phải phong khí (gió lạnh) hoặc hàn khí (nước lạnh) thì chắc chắn sau này sẽ sinh bệnh nặng, thời xưa gọi trăm bệnh sản hậu, không sao kể xiết. Đợt này Phòng Khám Chân Như có tiếp nhận mấy ca liền bị chứng này, qua đó mới thấy, nếu để tà khí xâm nhập cơ thể thật nguy hại biết bao.
Lại nữa, lúc này cơ thể bị hàn khí xâm phạm, lâu dần sẽ khiến cho huyết mạch không được thông suốt. Vì sao lại không thông ư? Vì “hàn tính thu dẫn”, tức cứ vật gặp lạnh sẽ co lại, mà co lại thì sẽ dễ bị bế tắc. “Thông thì bất thống, thống thì bất thông”, lúc này huyết mạch bị tắc trở không thông sẽ khiến các khớp xương cả người bắt đầu xuất hiện triệu chứng đau.
Quá trình thứ hai, chính là lỗ chân lông sẽ phong bế lại. Theo tính chất vật lý, vật gặp nóng thì giãn ra, gặp lạnh thì co vào, lúc này lỗ chân lông sau khi bị tà khí xâm nhập, gặp lạnh liền sẽ lập tức co rút đóng chặt lại. Vậy lúc này nếu lỗ chân lông bị phong bế lại sẽ xuất hiện hệ quả gì.
Đầu tiên, đó chính là tà khí (ở đây là phong khí, hàn khí) không thể đi ra. Khi tà khí xâm phạm cơ thể, lúc này một cuộc giao tranh sẽ diễn ra. Đó chính là cuộc giao tranh giữa chính khí (dương khí) và tà khí, chính khí sẽ cố gắng đẩy tà khí ra khỏi cơ thể, và hệ quả cuộc giao tranh này chính là cơ thể chúng ta nóng lên (sốt). Và chính khí sẽ đẩy tà khí qua con đường nào? Chính là lỗ chân lông. Cho nên thời xưa hay có các kinh nghiệm xông hơi cho ra mồ hôi để giải cảm, hay ăn cháo nóng trùm chăn cho ra mồ hôi để giải cảm. Nguyên lý chính là ở đây, đầy tà khí ra ngoài cơ thể thông qua việc bài xuất mồ hôi qua da. Nay tà khí xâm nhập, mà lỗ chân lông lại phong bế lại, thì dĩ nhiên con đường thoát ra của tà khí đã bị mất đi, vậy chỉ có thể đình lưu lại trong cơ thể mà chờ cơ hội gây bệnh thôi.
Thứ hai, khi chúng ta vận động mạnh, thân thể sẽ nóng lên. Lúc này lỗ chân lông mở ra và mồ hôi được bài xuất ra, đây là quá trình tự lặp lại cân bằng của cơ thể, lúc này bài xuất mồ hôi cũng là bài tiết độc tố. Thời điểm mùa hè cùng với lúc vận động ra mồ hôi, chính là thời điểm bài trừ tà khí cùng độc tố tốt nhất. Nhưng lúc này, nếu chúng ta vào phòng điều hòa, hoặc uống nước lạnh giải khát, hoặc tắm nước lạnh, lỗ chân lông sẽ được phong bế lại, và khi lỗ chân lông bị bế lại đồng nghĩa với việc mồ hôi và độc tố sẽ không thể bài xuất ra ngoài được, mà nó sẽ bị bế lại ở dưới da. Thói quen này lâu ngày sẽ sinh bệnh, ví dụ như mẩn ngứa ngoài da. Lúc này dù chúng ta có dùng các loại thuốc bôi bên ngoài cũng không thể nào trừ hẳn bệnh căn được. Chỉ có việc bảo trì trạng thái lỗ chân lông được thông suốt, khiến thấp tà có con đường bài xuất đi thì mới có thể trừ được bệnh căn.
Lại nữa, Hoàng Đế Nội Kinh viết: “các chứng đau ngứa, đều thuộc về tâm”, khi chúng ta bị mẩn ngứa cùng khớp xương đau nhức thì đều có liên hệ với tạng tâm (trái tim), bởi vì tâm chủ huyết mạch. Tâm tạng là nơi mà dương khí trong nhân thể đầy đủ nhất, cho nên hàn khí từ điều hòa hay đồ uống lạnh chính là thứ đả thương dương khí nơi tâm tạng trực tiếp nhất. Chúng ta hãy tưởng tượng, mùa hè nhiệt độ bên ngoài là hơn 30 độ C, khi vận động xong, thân thể khô nóng như vậy, lúc này chúng ta vào phòng điều hòa chỉ có 16 độ C, cách biệt đến hơn 15 độ C. Trường hợp này giống như một người từ thời điểm mùa hè nóng bức đột nhiên tiến vào thời điểm mùa đông lạnh lẽo. Tại đây ở giữa hai mùa biến hóa nhiệt độ, trái tim làm sao có thể thích ứng thừa nhận ngay được. Cho nên triệu chứng hoảng hốt, khó chịu ở lồng ngực chính là trái tim của chúng ta đang phát ra tín hiệu, đừng tiếp diễn những thói quen sai trái như vậy nữa, tôi khó chịu quá rồi.
Tiếp tục, triệu chứng đau bụng đi tả là do đâu. Chính là do thói quen vận động xong lại uống đồ uống lạnh và ngồi ngay trước điều hòa, khiến cho dương khí của tỳ thận bị hư suy, tỳ thận hư thì sẽ không vận hóa đồ ăn được. Chưa kể, tâm cùng với tiểu trường (ruột non) tướng biểu lý (mối quan hệ trong ngoài theo đông y), nay dương khí nơi tạng tâm đã bị thương, bản thân tạng tâm dương khí không đủ thì tạng tâm làm sao có thể chia sẻ dương khí (nhiệt lượng) đến tiểu trường để ôn ấm đồ ăn được. Cho nên lúc này chúng ta ăn chút đồ ăn lạ rất dễ bị đau bụng đi tả. Bởi vì sao, vì dương khí trong thân thể ở vào trạng thái hao tổn, thì làm sao không bị bệnh cho được.
Đấy, mọi người có thấy không, chỉ một thói quen rất nhỏ tưởng chừng như vô hại mà lâu dần sinh ra đủ thứ bệnh. Thói quen này nếu xét ở giới trẻ, thì nó không phải một bộ phận mắc phải mà là đại đa số các bạn học sinh, sinh viên thích tập luyện đều mắc phải. Thói quen sai lầm cứ tiếp diễn mỗi ngày, nó sẽ không biểu hiện ra hậu quả ngay tức thì mà cứ bào mòn dương khí của cơ thể chúng ta, thẳng đến thời điểm thân thể hư suy đến trình độ nhất định mới biểu hiện ra các triệu chứng bệnh, lúc này chúng ta mới biết và thu liễm thì đã muộn, bời vì có nhiều người đã hình thành bệnh căn tỳ thận dương hư rồi. Giống như trường hợp bệnh nhân phía trên, thói quen sai lầm này hình thành từ thời trung học, nhưng lên đại học mới biểu hiện ra bệnh vậy.
Nhưng tiếc thay, có rất nhiều người lại không biết vấn đề mình gặp phải ở đâu, một bên tiếp tục thói quen sai lầm này, một bên dùng các loại thuốc, nhưng thực sự chưa bao giờ nghĩ rằng bệnh căn lại là từ thói quen không đúng mà sinh ra.
Chúng ta để ý một hiện tượng, chính là lấy một chiếc cốc thủy tinh, nhúng chiếc cốc vào nước đang sôi, sau đó vớt ra và rót nước lạnh vào, thì chiếc cốc sẽ bị vỡ ra. Bởi vì sao, vì cốc gặp nước nóng sẽ giãn nở ra, lúc này đột ngột rót nước lạnh vào, cốc gặp lạnh sẽ co lại, khiến kết cấu mất cân bằng mà cốc vỡ.
Chúng ta nhìn thiên nhiên, đạo lý vật gặp nóng sẽ giãn ra mà lạnh sẽ co vào, thân thể của chúng ta cũng tương tự như vậy mà thôi. Làn da cùng với tràng đạo (hệ tiêu hóa) hay huyết mạch cũng là như vậy. Khi chúng ta vận động mạnh thì toàn bộ thân thể ở vào trạng thái phát nhiệt, đang giãn nỡ ra. Nay ở bên ngoài lại bật điều hòa mát lạnh “tấn công” làn da, bên trong lại ăn uống đại lượng đồ ăn mát lạnh “tấn công” tràng đạo, huyết mạch, tất cả gặp lạnh lập tức co rút lại. Hiện tượng này đến chiếc cốc còn chịu không nổi thì cơ thể chúng ta nếu trường kì như vậy, sao chịu nổi đây, sao có thể khỏe mạnh cho được.
Bệnh tật không đáng sợ, vô tri mới là thứ đáng sợ nhất.
Có những thứ đạo lý rất đơn giản, nhưng chúng ta chưa bao giờ dụng tâm đi suy ngẫm, mà suốt ngày chạy theo vọng tưởng bên ngoài, khiến tâm không nội thủ được, từ đấy mới sinh ra đủ thứ bệnh tật trên đời. Nếu ai ai cũng có thể hiểu được một chân lý, tâm an vạn sự an, thì bệnh tật đâu còn đường mà phát sinh nữa.
Đôi điều chia sẻ, hi vọng mọi người hiểu được. Bài viết không giữ bản quyền, hoan nghênh copy chia sẻ. Chúc cả nhà ngày mới an lạc nhiều niềm vui.
