Dạo này do bận dạy hai lớp Tam Nguyên Trị Liệu Pháp và Vạn Bệnh Nguyên Lưu mà mình không có nhiều thời gian để viết bài. Hôm trước, trên lớp Vạn Bệnh Nguyên Lưu nhân giảng đến phần thói quen ăn uống đồ uống lạnh ảnh hưởng đến thân thể như thế nào thì bỗng nhiên giật mình, thấy thói quen này rất nguy hại mà nhiều người không biết. Nay quyết định trích một phần bài giảng, viết một bài phân tích về thói quen uống đồ uống lạnh này, và sự nguy hại của nó đến thân thể.
Đầu tiên, chúng ta cần hiểu uống lạnh ở đây là gì, nó chính là đồ uống bỏ trong ngăn mát tủ lạnh, đồ uống cho thêm đá lạnh vào, bao gồm cả nước lọc hay bia rượu bỏ đá lạnh vào, thì mình đều gọi chung là đồ uống lạnh. Vậy uống đồ uống lạnh có điều gì không tốt, mà mình suốt ngày khuyên bệnh nhân của mình không nên uống.
Cái không tốt đầu tiên khi chúng ta uống đồ uống lạnh, đó là nó làm tổn thương dương khí. Dương là gì? Dương là khí, là hỏa. Hỏa là lửa, là nhiệt, là nóng. Mà mọi người có biết, hỏa sợ nhất là cái gì không, đó chính là thủy. Vì tính của thủy là lạnh, nên thủy sẽ khắc hỏa. Thủy càng lạnh bao nhiêu thì càng làm tổn thương hỏa bấy nhiêu.
Dương khí có nhiệm vụ làm ôn ấm thân thể của chúng ta, khiến thân thể chúng ta không bị lạnh. Một luồng dương khí này nó chu lưu khắp thân thể chúng ta, những nơi nó đi qua thì sẽ khiến cho bì phu được ôn ấm, những nơi nó không tới được, thì vùng ấy không được ôn ấm, sẽ bị lạnh. Vật gặp nóng thì sẽ giãn ra, gặp lạnh co vào, vùng nào bị lạnh sẽ dễ bị co cơ, từ đấy sinh ra đau nhức. Chính vì vậy những người nào mà thể nội dương khí hư, sẽ dễ dàng xuất hiện triệu chứng tay chân lạnh, cảm giác sợ lạnh, hay đau mỏi vai gáy,…
Dương khí còn một nhiệm vụ rất quan trọng nữa đó chính là khí hóa, khí hóa đồ ăn thức uống. Đồ ăn thức uống chúng ta ăn vào thì cần có quá trình chuyển hóa, chuyển hóa thành khí huyết để nuôi dưỡng cơ thể. Quá trình chuyển hóa từ đồ ăn thức uống thành khí huyết thì nó cần tiêu hao năng lượng, năng lượng này chính là dương khí. Mọi người cứ hiểu đơn giản nó như là nhiệt lượng vậy. Nếu trong quá trình chuyển hóa này, năng lượng chuyển hóa nó không đủ thì điều gì sẽ xảy ra. Lúc này chúng ta sẽ có cảm giác khó chịu, đầy bụng khi ăn no, không có cảm giác thèm ăn, và nếu dương hư lâu ngày quá trình chuyển hóa này bị ảnh hưởng nó sẽ dễ sinh ra đàm thấp-một yếu tố sinh ra đủ thứ quái bệnh trên đời.
Ngoài ra, máu muốn lên não được hay không cũng cần có dương khí đến thôi động. Dương là khí, khí hành thì huyết hành. Nước không thể tự nhiên từ tầng một nó đi lên được tầng thượng của một tòa chung cư được, nó muốn lên được thì nó cần lực đẩy của máy bơm đẩy nó đi lên, nếu không có lực đẩy này thì nước không chiến thắng được lực hút của trái đất, nước không thể đi lên được. Thiên nhân tương ứng, tương tự như trong cơ thể của chúng ta cũng vậy, huyết-máu muốn đi lên vùng đầu não hay đầu ngón tay ngón chân cũng vậy, nó cũng cần một lực đẩy nó đi, đông y gọi lực này là khí (khí lực), cũng có thể hiểu là dương khí. Khi một người mà dương hư, khí hư thì chức năng của nó sẽ bị ảnh hưởng, người ấy sẽ dễ xuất hiện triệu chứng thiếu máu lên não. Cho nên đa số bệnh nhân có triệu chứng này đều kèm thêm huyết áp thấp, tay chân lạnh. Vì dương hư mà, tay chân lấy đâu ra mà ấm được.
Bên cạnh đó, bên ngoài cơ thể chúng ta có một lớp khí bao bọc, bảo vệ cơ thể chúng ta, tránh những yếu tố gây bệnh từ bên ngoài, như hàn khí, phong khí,… Đông y gọi lớp khí này là Vệ khí, Đạo gia gọi nó là lớp Kim Chung Tráo. Và mọi người có biết không, lớp khí này sợ nhất chính là đồ uống lạnh. Vì sao lại vậy, vì khi chúng ta uống đồ uống lạnh vào cơ thể, thì lúc này thân thể chúng ta cần điều động dương khí tới làm ôn ấm nó, nếu như lúc này trong thân thể chúng ta dương khí không đủ thì lớp khí Kim Chung Tráo này sẽ bị phá vỡ, lúc này chúng ta sẽ rất dễ bị cảm cúm, viêm mũi, bệnh ngoài da và vô số bệnh khác. Bên trong đã bị tổn thương rồi, thì bên ngoài vô lực bảo vệ. Giống như một quốc gia vậy, bên trong nội loạn thì biên cương phòng thủ sẽ vô lực.
Có thể nói một câu, dương khí rất rất quan trọng đối với thân thể chúng ta, tất cả mọi hoạt động sống đều cần nó đến thôi động. Người chết và người sống khác nhau cũng chỉ ở một điểm này mà thôi, người mới chết vẫn có đầy đủ lục phủ ngũ tạng và các cơ quan khác, nhưng họ lại thiếu mất một luồng dương khí này, chính luồng dương khí này nó thôi động mọi hoạt động sống, mất nó rồi, con người ta ngừng thở, người lạnh dần và tử vong. Nên có thể nói nó chính là tuổi thọ của chúng ta, càng tiêu hao nó thì tuổi thọ của chúng ta càng giảm sút.
Và như mình có nói ở phía trên, dương khí sợ nhất là gì, chính là đồ ăn đồ uống lạnh. Vì sao lại vậy, vì đồ uống lạnh nó làm tổn thương dương khí. Đọc đến đây mọi người đã thấy gì chưa, chỉ vì một thói quen nho nhỏ hằng ngày, đó là thích uống đồ uống lạnh, mà chúng ta đa đánh mất đi dương khí hằng ngày, mỗi ngày mất một chút, thì đồng nghĩa với việc tuổi thọ chúng ta cũng đang càng ngày càng giảm xuống.
Có một vị lương y, thân thể của ông ấy bảo dưỡng rất tốt, về già rồi mà thân thể vẫn còn rất khỏa mạnh, khi được hỏi bí quyết, vị lương y ấy chỉ nói một câu:
-Ta hành y chữa bệnh, cả cuộc đời đúc kết ra một điều rằng, thân thể quyết không thể đụng tới đồ uống lạnh.
-Vì sao?
-Chúng ta thử nhìn cốc nước này, nếu cốc nước này đang ở nhiệt độ cao, đang nóng như vậy, mà chúng ta rót nước lạnh vào thì điều gì sẽ xảy ra, không sai, cái cốc này sẽ vỡ ra. Do sự chênh lệch nhiệt độ làm phá vỡ đi sự cân bằng trong kết cấu của nó. Tương tự vậy, thân thể của chúng ta cũng như một “vật” chứa nhiệt (dương khí), khi chúng ta uống đồ uống lạnh vào, không phải khiến nó co vào rồi vỡ ra hay sao. Nhiều người già, huyết mạch (mạch máu) bị xơ vữa, cứng giòn và dễ bị vỡ, vì sao, vì lúc trẻ họ có thói quen thường xuyên uống đồ uống lạnh để giải khát. Đồ uống ôn ấm, mới có thể khiến cho huyết mạch mềm mại, đồ uống lạnh, khiến cho huyết mạch co cứng lại, và biến giòn. Người già mà huyết mạch xơ vữa, cứng giòn, thực sự rất nguy hiểm.
Từ một quy luật vật lý bình thường được học từ lớp 6, mà trong nó nội hàm nguyên lý bảo vệ sức khỏe rất sâu sắc. Khi một chiếc cốc ở nhiệt độ cao mà rót nước lạnh vào thì sẽ khiến nó bị vỡ ra. Thế mà nhìn vào xung quanh, rất rất nhiều người, khi vận động mạnh xong, người nóng lên và toát mồ hôi, họ lại uống ngay đồ uống lạnh như coca để giải khát, thì hành động này không phải đang tự sát là gì.
“Hoàng Đế Nội Kinh” viết: thể nhược phần thán, hãn xuất nhi tán. Khi chúng ta vận động mạnh, thân thể nóng lên, lỗ chân lông mở ra và mồ hôi xuất ra, đây là quá trình tự lặp lại cân bằng của cơ thể, lúc này bài xuất mồ hôi cũng là bài tiết độc tố. Vừa vận động xong mồ hôi xuất ra là thuận theo tính, nhưng lúc này chúng ta uống đồ uống lạnh vào, nóng thì dãn ra lạnh thì co vào, lỗ chân lông lúc này sẽ bế lại, nhiệt dư thừa kia không xuất ra ngoài được, mồ hôi kèm theo nhiều trọc khí độc tố không bài xuất ra ngoài được, thói quen này lâu ngày sẽ sinh bệnh, nhẹ thì bệnh mẩn ngứa ngoài da, nặng thì ảnh hưởng công năng của tạng tâm. Cho nên, khi chúng ta vận động mạnh, người nóng lên thì không thể uống hoặc đụng vào nước lạnh, mà cần thuận theo tự nhiên, để cho thân thể bài tiết hết nhiệt và độc, sau khi cơ thể bình ổn trở lại, mới có thể tắm rửa. Người làm trái với lý này, không trước thì sau sẽ sinh bệnh. Cho nên tại sao bây giờ tỉ lệ bệnh nhân đau mỏi vai gáy, thiểu năng tuần hoàn não, tử cung lạnh vô sinh lại nhiều như vậy, chính là do những thói quen sai lầm này đem đến. Đã là thói quen thì sẽ lặp đi lặp lại, khi “lượng” đủ nhiều sẽ có biến đổi về “chất”, gặp nhân duyên nào đó mà bệnh phát lên mà thôi.
“Hoàng Đế Nội Kinh” viết: dương khí giả, nhược thiên dữ nhật, thất kỳ sở, tắc chiết thọ nhi bất chương. Danh y Trương Cảnh Nhạc cũng thuyết: thiên chi đại bảo, chích thử nhất hoàn hồng nhật, nhân chi đại bảo, chích thử nhất tức chân dương. Bảo vật của trời đất chính là mặt trời, chiếu dương khí xuống khiến vạn vật sinh sôi phát triển, không có nó thì vạn vật sẽ lạnh lẽo, không chút sức sống, và bảo vật của con người chúng ta, cũng chỉ là một luồng khí chân dương mà thôi, nó là sinh mệnh chi nguyên, mất nó chính là mất đi tuổi thọ của chúng ta.
Quá trình sinh lão bệnh tử, về bản chất chính là một quá trình suy giảm dương khí mà thôi, đạo lý của việc dưỡng sinh, chính là bảo hộ một luồng dương khí này, nếu như trường kỳ thích uống đồ uống lạnh, thì đây chính là một con đường tắt làm tổn thương dương khí, chính là con đường làm suy giảm tuổi thọ. Kết quả là bệnh tật càng ngày càng nhiều, càng ngày càng phức tạp, và khỏe mạnh càng ngày càng xa rời chúng ta. Cho nên, những bệnh nhân đến phòng khám mình khám bệnh, sau khi xem mạch, điều đầu tiên mình dặn, là hạn chế đồ uống lạnh ngay tức khắc, sau đấy mới muốn điều trị gì thì điều trị.
“Thái Thượng Cảm Ứng Thiên” viết rất có đạo lý: họa phúc vô môn, duy nhân tự triệu. Bệnh tật, âu cũng chính là do chính bản thân mình mà ra cả, nên muốn điều trị dứt điểm bệnh tật, cũng cần từ tâm mà xuống tay, tham ăn tham uống tham ngủ, thì làm sao mà khỏe mạnh được. Khi tham sân si không còn, lấy đâu ra bệnh. Cho nên, muốn khoẻ mạnh, cần hướng nội cầu chứ không được hướng ngoại cầu, đấy là cái đạo của việc dưỡng sinh xưa nay. Đôi lời viết ra từ tận đáy lòng, hi vọng mọi người đọc sẽ hiểu được.
