Đã là phụ nữ thì ai ai cũng sẽ trải qua giai đoạn tiền mãn kinh. Đó có thể là vào một ngày đẹp trời, bỗng nhiên bạn xuất hiện một loạt triệu chứng: bốc hỏa, khó ngủ, tính tình dễ bực tức cáu gắt hơn,… thì lúc này đây, có thể bạn đã bắt đầu bước vào giai đoạn này rồi. Với phụ nữ, tiền mãn kinh là giai đoạn tất yếu sẽ phải trải qua. Nhưng với một vài người, nó lại giống như là cơn ác mộng vì những hệ quả của nó đem lại. Vậy tiền mãn kinh là gì, tại sao mình lại nói nó là nỗi khủng hoảng?Hôm nay, trong bài viết này mình sẽ chia với mọi người đôi chút về vấn đề tiền mãn kinh ở nữ giới, về nguyên nhân cơ chế và cách điều trị hậu quả của nó nhé.
Đầu tiên, chúng ta cần phải hiểu tiền mãn kinh là gì. Tiền mãn kinh là quá trình chuyển đổi mãn kinh ở phụ nữ, lúc này cơ thể sẽ không xuất hiện chu kỳ rụng trứng, kinh nguyệt sẽ mất đi và phụ nữ không còn khả năng sinh sản. Giống như việc bắt đầu có kinh nguyệt là cột mốc đánh dấu sự trưởng thành của nữ giới, từ đây nữ giới bắt đầu có thể thụ thai sinh con thì mãn kinh chính là cột mốc đánh dấu kết thúc của quá trình sinh sản ở nữ giới, bắt đầu bước vào giai đoạn “lão suy”. Giai đoạn mãn kinh thường đến trong khoảng 45-55 tuổi, tùy từng cá thể. Tiền mãn kinh là giai đoạn xảy ra trước thời kỳ mãn kinh, nó có thể kéo dài vài tháng, nhưng có người lại đến hàng năm hoặc vài năm trước khi mãn kinh hẳn.
Đợt thời gian vừa rồi, có rất nhiều người đến phòng khám Chân Như, họ nói rằng đang trong thời kỳ tiền mãn kinh, thường xuyên bị bốc hỏa nóng bừng trong người, nhất là vùng đầu mặt, rất khó chịu. Ban đêm thì lại bị mất ngủ, trằn trọc khó vào giấc, khi ngủ thì rất hay ra mồ hôi trộm; bên cạnh đó còn xuất hiện tình trạng tính khí thay đổi, rất hay cáu gắt vô cớ với chồng con,….. Những bệnh nhân này đều chia sẻ rằng đã đi khám tây y, và được các bác sĩ kê các thuốc nội tiết để uống. Nhưng mà thời gian đầu uống vào các triệu chứng có đỡ đôi chút, nhưng sau đâu lại vào đấy. Họ được bạn bè giới thiệu qua phòng khám Chân Như để điều trị. Và họ có hỏi mình rằng: tại sao bản thân lại xuất hiện những triệu chứng này? Và tại sao uống thuốc nội tiết vào thì hiệu quả lại không được như mong muốn.
Để trả lời được vấn đề này, thì chúng ta phải hiểu rõ được cơ chế. Đầu tiên, chúng ta sẽ đứng trên góc độ tây y để phân tích, phụ nữ khi bước vào giai đoạn tiền mãn kinh là lúc nội tiết tố nữ Estrogen bắt đầu giảm sút. Chính vì sự giảm sút các nội tiết tố này mà gây ra hàng loạt các triệu chứng như: thay đổi thời gian chu kỳ kinh nguyệt, bốc hỏa nóng bừng mặt, đêm ngủ đổ mồ hôi trộm nhiều, ngủ khó vào giấc, trằn trọc không yên, dễ cáu gắt tức giận, khó kiểm soát cảm xúc hơn, một số người thì lo lắng trầm cảm vì bắt đầu bước vào giai đoạn mãn kinh,…. Ngoài ra khi nồng độ estrogen giảm sút, sẽ gây mất một lượng lớn canxi ra khỏi xương, gây ra tình trạng loãng xương. Bên cạnh đó, khi hormon này suy giảm sẽ gây ra tình trạng khô âm đạo, đau và ngứa hoặc khó chịu khi quan hệ tình dục, từ đó suy giảm ham muốn tình dục.
Còn đối với đông y thì sao, đông y nhìn nhận thế nào về vấn đề này? Hoàng Đế Nội Kinh viết: “Con gái 7 tuổi thận khí thịnh, răng thay, tóc dài; tuổi mười bốn (nhị thất – 2 x 7) thì thiên quý đến, nhâm mạch thông, xung mạch thịnh, nguyệt sự theo đúng thì chảy xuống, cho nên có thể sinh con;…tuổi bốn mươi chín (thất thất – 7 x 7) nhâm mạch bị hư, mạch thái xung suy thiếu, thiên quý kiệt, mạch đạo ở hạ bộ không còn thông, cho nên hình thể bị hoại và không còn sinh con nữa”. Nhâm mạch chạy trước người của chúng ta, chủ quản các đường kinh âm trong thân thể. Nam là dương, nữ là âm. Nếu như nam giới lấy khí làm chủ thì tương ứng, nữ giới lấy huyết làm chủ. Chính vì lẽ nữ giới là âm, lấy huyết làm chủ nên mới nói rằng: can là tiên thiên của nữ giới (vì can tàng huyết).
Khi bước vào giai đoạn tiền mãn kinh, lượng âm huyết trong cơ thể nữ giới bắt đầu suy giảm, thận thủy bắt đầu suy, can âm (can huyết) theo đó cũng dần suy theo (thận thủy sinh can mộc). Nguồn gốc của kinh thủy ở nữ giới bắt nguồn từ can thận âm. Nay can thận âm hư, nguồn của kinh thủy thiếu hụt, từ đó mà xuất hiện kinh nguyệt không đều, tháng có tháng không, lượng kinh ít, màu sắc kém nhuận, kèm theo âm đạo cảm giác khô rát, giảm ham muốn tình dục. Tạng can tính của nó vốn thích điều đạt, ưa sự nhu nhuận. Nay can âm bất túc, can khí mất đi sự nhu dưỡng của can âm mà dễ bị uất kết, một khi can khí uất kết rất dễ cáu gắt tức giận, buồn vui vô cớ, khó kiểm soát cảm xúc. Âm tính hàn mà dương tính nhiệt, nay âm hư thì dương khí vượng mà sinh nội nhiệt, tính của nhiệt của hỏa là thăng lên trên, chính vì thế mà cái hư nhiệt này thượng vượt lên trên, nhiễu loạn thần minh mà gây ra tình trạng mất ngủ, khó vào giấc, trằn trọc không yên. Âm hư không tiềm được dương, hư dương phù vượt ra bên ngoài mà gây ra tình trạng bốc hỏa, đổ mồ hôi trộm. Mặt khác, thận chủ cốt tủy, can chủ cân, khớp gối là phủ của cân, can thận âm hư dẫn đến cân cốt thất dưỡng mà gây ra tình trạng loãng xương, khớp xương khô cứng đặc biệt khớp gối bị khô ở nữ giới, có thể kèm theo cảm giác nóng rát nhức mỏi trong xương. Và đây cũng là lý do tại sao, tỉ lệ phụ nữ trung niên bị thoái hóa khớp gối, loãng xương rất cao là vậy.
Chúng ta có bao giờ thắc mắc là tại sao phụ nữ đền kì kinh rất hay khó gần, dễ bực tức vô cớ không? Nguyên tắc vẫn như trên, âm huyết thiếu. Âm chủ yên tĩnh, dương chủ động. Đối với người bình thường, âm huyết đầy đủ, âm kiềm chế dương nên người lúc nào cũng điềm tĩnh không vội vàng. Nay phụ nữ đến kỳ kinh, mất đi một lượng lớn âm huyết khiến âm huyết thiếu hụt, lúc này âm huyết hư mà dương vượng, âm không còn kiềm chế dương được nữa nên biểu hiện ra triệu chứng, dương tính động nên lúc này tính cách rất câu cấp, can khí mất sự nhu nhuận điềm tĩnh của âm huyết mà dễ cáu gắt tức giận hơn. Cơ chế không khác so với phía trên.
Khi biết rõ nguyên nhân của nó rồi thì cách giải quyết nó cũng hết sức đơn giản. Đầu tiên, chúng ta cần nhận rõ một điều rằng sống trên đời không ai có thể tránh khỏi quá trình lão suy cả, bởi nó là quy luật rồi, có trưởng ắt phải có suy. Khi nhận rõ được rồi thì chúng ta hãy chấp nhận và vui vẻ đón nhận quá trình tiền mãn kinh. Khi chúng ta vui vẻ không quá lo lắng, không stress suy nghĩ về vấn đề tiền mãn kinh thì can khí sẽ đỡ bị uất kết, can khí đã đỡ uất kết thì mức độ biểu hiện của các triệu chứng tiền mãn kinh kể trên sẽ nhẹ nhàng hơn rất nhiều.
Thứ hai, gốc rễ của vấn đề là nằm ở tình trạng âm huyết suy, âm hư sinh nội nhiệt, âm hư không thể tiềm dương mà gây ra hàng loạt triệu chứng trên. Nay pháp trị chỉ cần tư bổ âm huyết, thanh hư nhiệt kèm theo sơ can giải uất một chút là có thể giải quyết tất cả các vấn đề như mất ngủ, bốc hỏa, ra mồ hôi trộm… Nói đến sơ can giải uất thì không thể không nhắc đến các bài thuốc như tiêu dao tán, tứ nghịch tán, tiểu sài hồ thang; tư bổ âm huyết không gì tốt bằng lục vị địa hoàng hoàn; tiềm dương thì không thể thiếu cặp thuốc long cốt – mẫu lệ. Đây là những bài thuốc rất hay được sử dụng ở phòng khám Chân Như để điều trị cho các bệnh nhân tiền mãn kinh, nhưng cái quan trọng nhất là vẫn phải tùy thuộc vào thể trạng của từng bệnh nhân, tùy vào triệu chứng chính của bệnh nhân mà gia giảm điều trị cho hợp lý để thu được hiệu quả tốt nhất. Khi phần âm huyết được bổ sung, cái hư nhiệt được thanh, phần dương được tiềm liễm, can khí được nhu nhuận mà hết uất kết thì tự khắc tính tình sẽ vui vẻ yêu đời trở lại, hết tình trạng dễ bực tức cáu gắt vô cớ, hết trằn trọc không yên, vào giấc dễ dàng hơn, giấc ngủ sâu hơn, không đổ mồ hôi trộm nữa, da dẻ cũng hồng hào hơn, các khớp xương đỡ nhức mỏi, cử động linh hoạt hơn.
Một điều cần lưu ý rằng tư bổ âm huyết là một quá trình lâu dài, nên cần kiên trì. Một ngọn lửa nhỏ có thể đốt cháy cả một khu rừng lớn, nhưng một gáo nước không thể dập tắt một đám lửa nhỏ. Qua câu nói trên chúng ta có thể thấy được một điều, điều trị bệnh nhân bị dương hư nhanh hơn âm hư rất nhiều. Bệnh nhân dương hư, bổ dương vào, thì giống như chỉ cần một đốm lửa nhỏ vậy, có thể đốt cháy cả khu rừng được. Nhưng với bệnh nhân âm hư, hư hỏa đã sinh ra thì chúng ta bổ âm vào cũng giống như dùng gáo nước lạnh để dập tắt ngọn lửa vậy, cần thời gian lâu hơn rất nhiều. Chính vì vậy bổ âm cần thời gian và sự kiên trì. Rất nhiều bệnh nhân có tình trạng âm hư nặng, dẫn tới tình trạng mất ngủ, bốc hỏa đến phòng khám Chân Như điều trị, sau vài thang thuốc không thấy hiệu quả đã không kiên trì nổi, đã giải thích nhưng họ không tin cũng đành chịu, không thể chữa được.
Và chúng ta cần nhận rõ một điều, tình trạng này là do âm hư mà sinh ra, nên phải bổ âm để tiềm dương, nhất quyết không nên phạt dương. Nếu thấy bốc hỏa mà dùng các vị thuốc khổ hàn như hoàng liên mà thanh nhiệt thì sẽ thu được hiệu quả rất nhanh, nhưng tai hại lại không hề nhỏ, âm chưa hết hư nay dương lại hư theo, thật đúng là giết người không dao. Các triệu chứng phát lên một cách rầm rộ đa số là dương vượng, nay dùng hoàng liên hoặc đại hoàng để thông tiện mà phạt dương, triệu chứng gì chả đỡ, thầy thuốc được cái danh nhưng bù lại bệnh nhân gánh lấy cái hậu quả sau này, thật đáng buồn thay. Vì muốn thu hiệu quả nhanh mà không cân nhắc tới nguyên khí bệnh nhân, đánh đổi như vậy thực không đáng. Và đây cũng là một nguyên tắc điều trị ở phòng khám Chân Như, luôn luôn cân nhắc nguyên khí của bệnh nhân, quyết không vì để điều trị thu được hiệu quả nhanh mà đánh đổi như vậy. Những ai tin tưởng họ sẽ kiên trì, những ai không tin tưởng thì đành thôi vậy. Thiện ác vô môn duy nhân tự chiêu, thiện ác báo ứng như ảnh tùy hình, lời này đâu phải nói hay.
Quay trở lại với chủ đề bài viết, một kinh nghiệm của mình là với những bệnh nhân tiền mãn kinh, để giảm triệu chứng bốc hỏa sẽ rất nhanh, nhưng để bổ phần âm huyết thì lại rất lâu, nên sau khi điều trị bằng thuốc thang và các triệu chứng đã ổn định, thì tốt nhất sau đó nên uống viên hoàn lục vị để củng cố, duy trì hiệu quả điều trị.
Nhân đây minh xin chia sẻ 1 bài trà dưỡng sinh, có tác dụng rất tốt trong việc bổ âm huyết đối với nữ giới. Chỉ cần 3 quả táo đỏ, một nhúm kỷ tử, một nhúm nữ trinh tử là có thể pha được 1 ấm trà siêu ngon rồi, ngoài ra nếu tính tình căng thẳng, hay bị stress nhiều, người hay nóng trong có thể cho thêm vài bông hoa cúc, hoặc vài nụ tam thất cũng rất là tốt. Nhưng lưu ý là nụ tam thất có tác dụng thanh nhiệt, hạ huyết áp, thích hợp sử dụng với người huyết áp cao, không thích hợp sử dụng với người huyết áp thấp.
Đôi lời chia sẻ với mọi người, chúc mọi người ngày mới an lạc nhiều niềm vui.
